W związku z dramatyczną sytuacją w zaatakowanej przez Rosję Ukrainie staramy się wspierać muzealników i kuratorów ukraińskich.

W geście solidarności prezentujemy obiekty z bogatej kolekcji Muzeum Chanenków w Kijowie Музей Ханенків. The Khanenko Museum, której ważną część stanowią zbiory sztuki azjatyckiej: chińskiej, japońskiej i tybetańskiej oraz islamskiej z Iranu, Turcji i Azji Centralnej. W każdą niedzielę przedstawiamy Wam jeden wybrany obiekt z kolekcji Muzeum Chanenków z nadzieją, że po zakończeniu wojny będziemy mogli zobaczyć je na własne oczy. Dzisiaj prezentujemy tankę pochodzącą z Kałmucji.

Tanka „Koło życia – Bhawaćakra”
Kałmucja, XIX w.
płótno, farby klejowe
51 x 38 cm
Nr inw. N 482 ЖВ
Ze zbiorów „Miasta-muzeum” w Ławrze Kijowsko-Pieczerskiej, przed 1919 r.

Temat marności nad marnościami jest zawsze aktualny. Rozważają go święte teksty, holenderskie barokowe martwe natury typu vanitas i buddyjskie tantryczne przedmioty z kości. Ale o ile w codziennej wygodnej egzystencji człowiek ma tendencję do zapominania o skończoności własnej istoty, to w czasach wojny to uczucie się nasila.

Przejdźmy do buddyjskiego dzieła sztuki, które również wydaje się odnosić do nas, Europejczyków, jako memento mori, ale w sensie buddyjskim. Jest to tanka z przedstawieniem „Bhawaćakry”, czyli Koła Życia. Obrazy takie służyły do wyjaśniania podstaw nauk buddyjskich.
Tanka z Muzeum Chanenków jest wyjątkowa, gdyż odzwierciedla kulturę Kałmuków (zamieszkujących w regionie dolnej Wołgi), którzy, choć praktykowali buddyzm, byli blisko związani ze społecznością chrześcijańską. Stąd w obrazie tym widnieją: obrządek pogrzebowy polegający na układaniu w trumnie, dom z surowej gliny, czy wyobrażenie orki, aktywności typowej w kulturze kałmuckiej.
„Bhawaćakra”, wraz z innymi buddyjskimi tankami trafiła do kolekcji Muzeum Chanenków w 1936 roku. Przed 1919 r. należała do Muzeum Cerkiewno-Archeologicznego Kijowskiej Akademii Teologicznej, gdzie przechowywano dzieła sztuki zebrane podczas działalności misyjnej ukraińskich i rosyjskich księży prawosławnych w Kałmucji, Buriacji i Chinach. Wartość kulturową „Bhawaćakry” i innych dzieł kałmuckiego malarstwa sakralnego podnosi fakt, że z powodu tragicznych losów narodu kałmuckiego w pierwszej połowie XX w. jego tradycja malarska prawie przestała istnieć. (Opracowano na podstawie materiałów badawczych Oleny Ogniejewej).

#StandwithUkraine