Zwiedzając wystawę, nie mamy czasu, aby każdemu z obiektów poświęcić kilka minut – przyjrzeć się detalom, wczytać się w opis. Dlatego kuratorzy Muzeum Azji i Pacyfiku co miesiąc wybierają jeden obiekt z kolekcji i zachęcają do bliższego, bardziej wnikliwego poznania jego historii.

Wybrany eksponat z kolekcji nie jest obecnie prezentowany na wystawie.

---

Tasak ral gri [wym.: rel tri]
Tybet, XIX w. (lub wcześniej)
stal, biały metal, mosiądz, miedź, drewno, skóra, turkus
wym.: 88 x 6,4 x 4,8 cm
MAP 5414/1-2

---

Biała broń sieczna o prostej, ciężkiej głowni stalowej, zwężającej się bardzo nieznacznie w dół: od rękojeści ku sztychowi. Głownia jest jednosieczna, czyli tylko jedna krawędź jest zaostrzona (zgodnie z terminologią jest to ostrze, zaś przeciwległą – pogrubioną – krawędź głowni określa się jako tylec). Sztych jest w tym okazie broni umieszczony w linii tylca: ostrze przy sztychu jest zaokrąglone.

Rękojeść jest krótka, o uchwycie mającym prostokątny przekrój, lekko zwężająca się w górę. Na uchwycie jest oplot z cienkich blaszek i drutu. U dołu rękojeść ma niewielki jelec – element służący za ochronę dłoni. Jelec ma tutaj formę w przybliżeniu owalną: ze względu więc na jego kształt, mówimy o jelcu tarczowym. Jest on w tej broni luźno osadzony, lekko się rusza. Z kolei górne zakończenie rękojeści stanowi dość wydatna głowica kostkowa, o krawędziach uformowanych w łuki. Ta głowica jest skromnie dekorowana, tylko puncowanymi łukami i punktami.

Pochwa jest drewniana, w całości obłożona brązową skórą, z trzema metalowymi okuciami: szyjką u góry (z zamocowanym turkusem oraz antabką u której przywiązany skórzany pasek), ryfką z drugą antabką w połowie długości oraz trzewikiem na dolnym końcu, zakończonym płasko. Na trzewiku jest repusowana wić roślinna oraz koło z ośmioma promieniście ułożonymi płatkami (kwiat lotosu lub nawiązanie do buddyjskiego symbolu – koła Prawa).

Długą broń sieczną, mającą prostą głownię o tylko jednym ostrzu, nazywa się prawidłowo tasakiem. Nazwa „miecz” przysługuje dwusiecznym – o dwóch ostrzach – okazom broni o długiej, prostej głowni. I takie były europejskie miecze. Jednak w anglojęzycznej literaturze natkniemy się na określanie każdej długiej i prostej głowni jako miecz (sword). Ale tybetański miecz to w istocie tasak.

Istniały cztery typy tybetańskiej długiej broni siecznej: jeden to taki jak opisywany tutaj okaz, a więc jednosieczny i ze sztychem zaokrąglonym ku grzbietowi; drugi również jednosieczny, ale ze sztychem umieszczonym symetrycznie na osi głowni; trzeci – dwusieczny także z symetrycznym sztychem (Tylko ten typ w pełni odpowiada definicji miecza!), wreszcie typ jednosieczny i zakrzywiony – czyli właściwie jest to szabla. Ten ostatni typ nie jest rodzimy tybetański, lecz wywodzi się z któregoś z sąsiednich regionów: Chin, Indii lub Azji Zachodniej.

Miecze stanowiły jeden z głównych rodzajów uzbrojenia Tybetańczyków od VII wieku (lub wcześniej) aż do początków XX stulecia.

 

Bibliografia: Donald J. LaRocca, Warriors of the Himalayas. Rediscovering the Arms and Armor of Tibet, The Metropolitan Museum of Art, New York 2006, s. 146.
Warriors of the Himalayas: Rediscovering the Arms and Armor of Tibet – Donald J. LaRocca, Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.) – Google Książki

 

 

Audiodeskrypcja