Ponad 1,5 miliona sprzedanych egzemplarzy w Korei Południowej, prawa do tłumaczenia wykupione w 23 krajach. Sukces powieści Kim Ho-Yeona nie jest odosobnionym przypadkiem. Literatura lekka i kojąca zalewa rynek azjatycki. Od jakiegoś czasu stała się także niezwykle popularna w Polsce. Co przemawia za tym fenomenem? Czy Polacy i Koreańczycy sięgają po książki typu comfort read z tych samych powodów? Czy jest to chwilowy trend, czy może odpowiedź na presję społeczeństwa nastawionego na nieustanną pogoń za sukcesem? 

Z koreanistką i tłumaczką – Anną Diniejko-Wąs oraz redaktorką wydawnictwa Znak – Dominiką Kardaś porozmawia autorka podcastów “Orbita literacka” – Jagoda Gawliczek.

Jak Japończycy postrzegają astrologię? Czy w swoim życiu kierują się tym, co mówią o nich ich znaki zodiaku? Jakie mają podejście do elementów fantastycznych, z którymi spotykają się na co dzień w swojej kulturze? I dlaczego wcale nie dziwi ich magiczna kocia kawiarnia, która pojawia się nieoczekiwanie w różnych miejscach, zawsze wtedy, gdy na niebie zawita księżyc w pełni? 

Z tłumaczkami serii japońskich powieści “Kawiarnia pod Pełnym Księżycem” autorstwa Mai Mochizuki – Barbarą Słomką i Agatą Falkowską porozmawia Aleksandra Pakieła.

Mimo że koty nie należą do rdzennej fauny Japonii, zostały tam sprowadzone na tyle dawno, że zdążyły nie tylko zdobyć serca Japończyków, ale również obrosnąć szeregiem przesądów, między innymi dotyczących ich nadnaturalnych skłonności. Skąd wynikały te wierzenia? Jak Japończycy postrzegają koty dzisiaj? I wreszcie – jaką rolę zwierzęta te odgrywają w japońskiej literaturze? 

Wykład Adrianny Wosińskiej – właścicielki Wydawnictwa KIRIN, specjalizującego się w literaturze japońskiej i książkach o Japonii.

Li Kotomi, tajwańska autorka pisząca również po japońsku, w swojej powieści “Wyspa pajęczych lilii”, nagrodzonej prestiżową Nagrodą im. Akutagawy, zabiera nas do świata, w którym tradycyjne role społeczne zostają całkowicie odwrócone. Akcja toczy się na tajemniczej wyspie, w realiach niezwykłej feministycznej utopii. Nowy porządek prowadzi do zaskakujących i fascynujących zmian, prowokując osoby czytające do głębokiej refleksji nad dominacją mężczyzn w użyciu języka i budowaniu narracji historycznych, kwestią praw osób LGBTQ oraz współczesną geopolityką. 

Z członkiniami i członkami Koła Literatury Japońskiej, działającego przy Katedrze Japonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, porozmawia prezeska Koła – Sandra Posłuszny-Cegiełka.

W trakcie wykładu przyjrzymy się utworom koreańskiej pisarki Han Kang, takim jak: “Wegetarianka”, “Lekcje greki”, “Nadchodzi chłopiec”, “Biała elegia” i “Nie mówię żegnaj”. Ich bohaterowie zmagają się ze skutkami trudnych doświadczeń i przemocy, zarówno tej doznanej ze strony najbliższych osób, jak tej ze strony państwa. Han Kang wskazuje wyraźnie, że doznane w przeszłości urazy psychiczne odbijają się na życiu rodzinnym i relacjach z ludźmi, prowadzą do zachowań autodestrukcyjnych oraz zaburzeń psychicznych i dolegliwości somatycznych. Jednak jej twórczość stanowi również świadectwo, że proces leczenia traumy może nas skierować – jak to określa amerykański psycholog i psychoterapeuta Peter A. Levine – „do kanału rodnego świadomości” i poprowadzić ścieżką wiodącą do przebudzenia: pozwolić na odzyskanie utraconej duszy. 

Wykład Justyny Najbar-Miller, koreanistki i tłumaczki.

Tematem spotkania będą trzy książki: “Człowiek, który nigdy nie skłamał” [tłum. Marta Torbicka] – zbiór 11 opowiadań Lao She, jednego z najwybitniejszych pisarzy chińskich, który w małych formach, eksplodujących bogactwem języka, łączy wyczucie komizmu z głęboką znajomością ludzkiej natury; “Wencheng” [tłum. Katarzyna Sarek] – najnowsza powieść Yu Hua, który posługując się na pozór romantyczną historią buduje sugestywny obraz rozpadającego się świata; “Mojżesz na równinie” [tłum. Magdalena Stoszek-Deng] – zbiór 3 nowel Shuang Xuetao, uznanego za objawienie młodego pisarza z tzw. chińskiego pasa rdzy, w których nowy język służy odmalowaniu niespokojnego czasu przemian, chaosu i tęsknoty za mistycyzmem. 

Z sinologami i tłumaczami Małgorzatą Religą i Marcinem Jacobim rozmawiała redaktorka PIW Elżbieta Brzozowska.

“Nanjung ilgi” (“Dziennik wojenny”), pióra admirała Yi Sunsina (1545-1598) uznawane jest za jedno z najważniejszych utworów klasyki koreańskiej, a także unikatowe na skalę światową dzieło literatury 7 dokumentu. W swoim dzienniku Yi Sunsin opisywał działania wojenne i codzienne życie w obozie, ujawniał konflikty, poruszał nawet kwestie polityczne, które w oficjalnym dyskursie piśmiennictwa koreańskiego uznawane były za temat tabu. Historyczna wartość tych zapisów jest niepodważalna, a dziennik Yi Sunsina stanowi jedno z najważniejszych świadectw historii i istotny składnik koreańskiej pamięci zbiorowej. Warto jednak zainteresować się osobistym wymiarem “Nanjung ilgi”. Yi Sunsin opisuje bowiem nie tylko zdarzenia historyczne, lecz także prywatne relacje z oficerami i kolegami, relacje rodzinne, a nawet własne dolegliwości fizyczne, choroby i stan emocjonalny. W tym sensie wyjawia cechy dziennika osobistego, który jako gatunek zaczął się rozwijać w kulturze zachodniej dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku, a w Korei znacznie później, bo dopiero na początku XX wieku. 

Wykład Ewy Rynarzewskiej, koreanistki i tłumaczki.

Islam jest współcześnie tematem kontrowersyjnym, budzącym silne emocje, czasem lęk. Jak o swojej religii piszą muzułmanie? Czy znaleźli sposób na liberalizację? Dlaczego zestawienie islamu i feminizmu nie jest oksymoronem, a raczej koranicznym postulatem? Literatki, intelektualistki i aktywistki za sprawą swej twórczości od wielu lat prezentują inne oblicze społeczeństw i społeczności muzułmańskich – mniej medialne, mniej atrakcyjne, gdy szukamy sensacji, jednak prawdziwsze, bo złożone i ludzkie. 

Wykład orientalistki Marty Widy-Behiesse.

Wzrost zainteresowania Azją wśród polskich czytelników oraz wydawców zdecydowanie cieszy, choć nie da się ukryć, że na półkach księgarń można znaleźć przede wszystkim teksty z Japonii, Chin czy Korei Południowej lub tych krajów dotyczące. Warto jednak pamiętać, że kontynent azjatycki to coś więcej niż te trzy kraje. Przyjrzymy się literaturze z tych mniej popularnych krajów Azji Południowo-Wschodniej oraz Środkowej, ze szczególnym uwzględnieniem fantastyki. Zanurzymy się, zarówno w teksty klasyczne, jak i pozycje nieco starsze. 

Wykład właścicielki Wydawnictwa Yumeka Klaudii Ciurka.

Hrabia Dracula i jego niezliczone popkulturowe potomstwo na stałe zadomowili się już w zbiorowej wyobraźni, nie tylko Europejczyków. I choć dzisiejszym literackim i filmowym wampirom daleko do ich legendarnych pierwowzorów, w których istnienie wierzyli mieszkańcy dawnej Europy, to – 8 w dużej mierze – są realizacją tego samego archetypu. Krwiopijcze i spożywające ludzkie ciała istoty to jednak domena nie tylko mitów i legend Zachodu. Celem wykładu jest omówienie podobnych istot znanych z tradycji azjatyckich. Poznamy wampiryczne istoty rodem z Japonii, Indii i świata arabskiego, postaramy się także poszukać źródeł tych wierzeń. Nie zostaną pominięte też współczesne literackie i filmowe opowieści o budzących trwogę krwiopijcach. 

Wykład indologów Blanki Dżugaj i Krzysztofa Gutowskiego.

Współczesna fantastyka indyjska łączy w sobie bogatą tradycję mitologiczną Indii z nowoczesnymi elementami literatury fantastycznej, zarówno epickiego fantasy, jak i futurystycznych wizji SF. Wykład ma na celu dokładne przyjrzenie się korzeniom fantastyki indyjskiej w poszukiwaniu ich mitologicznych inspiracji – zwłaszcza odniesień do klasycznych eposów indyjskich – oraz rozważania na temat wątków historycznych i omówienie współczesnych pozycji na wybranych przykładach, skupiając się zwłaszcza na tych tworzonych przez kobiety. Poruszony zostanie temat rosnącego znaczenia fantastyki indyjskiej (z naciskiem na fantastykę tworzoną przez kobiety) na arenie międzynarodowej. 

Wykład Katarzyny Podstawek i Katarzyny Rutowskiej, autorek powieści “Ucieczka Apsary”.

Wykład dotyczy twórczości trzech pisarek, pionierek wczesnego feminizmu koreańskiego, które odegrały kluczową rolę w rozwoju literatury koreańskiej i ruchu emancypacyjnego. Na Hye-seok, Kim Myeong-sun i Kim Ir-yeop poruszały w swoich utworach tematy związane z sytuacją kobiet, przełamując społeczne konwenanse i krytykując system patriarchalny. Dążyły do redefinicji ról kobiecych i postulowały prawo kobiet do samodzielnych decyzji w kwestiach małżeństwa oraz ich wyzwolenie spod ograniczeń konfucjańskich. Ich poglądy spotkały się z ostrą krytyką konserwatywnego społeczeństwa, a twórczość wywoływała liczne kontrowersje. Omówimy nie tylko ich osiągnięcia literackie, lecz także osobiste historie i wkład w rozwój feministycznej myśli w Korei. 

Wykład Anny Diniejko-Wąs, koreanistki i tłumaczki.

Zbiór esejów “Zapiski z Hiroszimy” [tłum. Dariusz Latoś] laureata nagrody Nobla (1994) Kenzaburō Ōe, napisanych z punktu widzenia hibakusha („ludzi hiroszimskich”) – ofiar bomby atomowej zepchniętych na peryferia społeczeństwa i polityki przez okupacyjne siły pod przewodnictwem USA i japoński konserwatywny rząd. Ōe oddaje głos skazanym na walkę ku tragicznej śmierci, ale też miejscowym lekarzom, którzy poświęcili im swoje życie, by przypominać, że Hiroszima nigdy się nie kończy. Powieść “Dawna stolica” Yasunariego Kawabaty (1962) kreśli jeden ze wspanialszych obrazów japońskiej kultury w dwudziestowiecznej literaturze. Cytowano ją podczas uzasadnienia przyznania Kawabacie nagrody Nobla w 1968 roku. Historia jedynej córki właściciela kiotyjskiej hurtowni kimon niedługo po zakończeniu okupacji amerykańskiej to tło opowieści o tragicznej przeszłości bohaterki i japońskiej tożsamości w zmieniających się, jak pory roku, czasach. W polskim przekładzie Beaty Kubiak Ho-Chi ukazała się przeszło sześćdziesiąt lat od japońskiego wydania. 

Z japonistkami i tłumaczkami Barbarą Słomką i Beatą Kubiak Ho-Chi będzie rozmawiać redaktor Piotr Gociek.

“Nie do końca szczęśliwe historie” to zbiór opowiadań rozgrywających się w Indonezji. Norman Erikson Pasaribu czerpie z kultury Bataków Toba oraz chrześcijańskich symboli, miesza przy tym różne formy i gatunki literackie. Z poetycką wrażliwością przygląda się swoim bohaterom, queerując heteronormatywne założenia na temat tego, jak wygląda życie współczesnych Indonezyjczyków. Książka nominowana w 2022 roku do Międzynarodowej Nagrody Bookera. 

Rozmowa z Marianną Lis – tłumaczką z języka indonezyjskiego i teatrolożką.

Sytuacja kobiety tureckiej na przestrzeni wieków ulegała zasadniczym zmianom. Proces ten zazwyczaj jest rozpatrywany w trzech obszarach: przed przyjęciem islamu, w dobie cywilizacji muzułmańskiej i po proklamowaniu Republiki Turcji w 1923 roku. Ruch na rzecz emancypacji kobiety tureckiej rozpoczął się już w pierwszej dekadzie XX wieku, ale do konkretnych zmian doszło dzięki reformom wprowadzonym przez pierwszego prezydenta Republiki Turcji na przełomie lat 20. i 30. Uchwalenie m.in. Kodeksu Cywilnego (wzorowanego na szwajcarskim), Prawa Rodzinnego, przyznanie kobietom praw wyborczych to niektóre innowacje poprawiające wówczas status kobiety w społeczeństwie. Turkolog, Danuta Chmielowska przedstawi ewolucję w życiu kobiety w epoce Ataturka oraz w czasach współczesnych, posługując się m.in. przykładami literackimi. 

Wykład Danuty Chmielowskiej, turkolożki

Pisarka, dziennikarka, publicystka. Autorka reportażu “Oko tygrysa”, powieści “Święto Trąbek”, przewodnika kulinarnego ”Ambasada Śledzia” (wraz z mężem, z którym prowadzi restaurację) i opowieści na faktach “Ostatni białystoker”. Specjalizuje się w tematyce żydowskiej i izraelskiej, a także indyjskiej. Nauczycielka jogi, technik oddechowych i medytacji. Miłośniczka przyrody i Podlasia. Wraz z psami i kotem mieszka z rodziną pod Kampinosem.

Opis książki na stronie wydawnictwa

Naukowiec, publicysta i podróżnik. Doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wykładowca w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Napisał dziesięć książek, w tym “Chiński obwarzanek”, “Niedźwiedzia w objęciach smoka”, i ponad sto artykułów, głównie o Azji. Otrzymał wiele nagród za osiągnięcia naukowe, a także stypendiów, w tym od rządu polskiego (wyjazdowe, w Pekinie) i tajwańskiego (w Tajpej). Mieszkał w Chinach kontynentalnych i na Tajwanie.

Polsko-amerykańska badaczka życia i dorobku Michała Boyma. Absolwentka sinologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów geofizycznych w Colorado School of Mines. Autorka opowiadań dla dzieci, poezji oraz cyklu “Ostatni wysłannik dynastii Ming”, powieści historycznych o polskim jezuicie, dyplomacie i badaczu kultury chińskiej, Michale Boymie.

Katarzyna Podstawek

Z wykształcenia filmoznawczyni. Właścicielka sklepu z odzieżą vintage. Prowadzi fanpage poświęcony historii mody. Debiutowała opowiadaniem Susza, w magazynie Biały Kruk, które było nominowane do Nagrody im. Janusza A. Zajdla. Hobbystycznie ilustratorka.

Katarzyna Rutowska 

Z wykształcenia historyczka sztuki, z zawodu i zamiłowania: konferansjerka specjalizująca się w rewiach burleskowych, scenarzystka oraz kostiumografka. Zainteresowana kinem masala, miłośniczka literatury iberoamerykańskiej.

Opis książki na stronie wydawnictwa

Dziennikarka i reporterka współpracująca z Tygodnikiem Powszechnym i działem zagranicznym Gazety Wyborczej. Przez cztery lata mieszkała w Turcji, dziś dzieli życie między Izmir a Warszawę. Autorka wielu książek reporterskich. Laureatka Nagrody Specjalnej Identitas 2020 oraz zdobywczyni Kryształowej Karty Polskiego Reportażu – Nagrody Publiczności.

Opis książki na stronie wydawnictwa

Dawno temu w Mongolii żył pasterz, który szczęśliwie przemierzał bezkresne stepy ze swoim ukochanym koniem. Pewnego dnia wszystko się zmieniło. Jak poradzić sobie ze stratą i dlaczego dźwięki instrumentu morin chuur przyniosły pasterzowi ukojenie, najmłodsi dowiedzieli się, zgromadzeni przed prawdziwą mongolską jurtą rozłożoną w przestrzeni wystawy stałej. Baśń opowiadająca o wyjątkowej przyjaźni pomiędzy człowiekiem i zwierzęciem, wprowadziła także w tradycje życia na mongolskim stepie.

Dawno temu w Bagdadzie los połączył dwóch nieznajomych o tym samym imieniu. Ubogi tragarz spotkał zamożnego kupca i usłyszał niezwykłą opowieść o przygodach pewnego żeglarza. O tym, z jakiego powodu Sindbad wypłynął w morze i dlaczego dawniej przyprawy bywały cenniejsze niż srebro czy złoto, najmłodsi dowiedzieli się, wtuleni w poduszki w przestrzeni wystawy stałej.