W czasie prezentacji omówione zostały najważniejsze postaci i motywy występujące w indyjskiej prozie fantasy. Zaprezentowane je w historycznym i kulturowym kontekście, co pozwoliło na zrozumienie specyfiki indyjskiej fantastyki lawirującej bezustannie między bezpiecznym korzystaniem z wzorców zachodnich a inspiracjami płynącymi z tradycji hinduskich. Wiara w istoty nadprzyrodzone oraz przekonanie o historycznej realności wielu hinduskich mitów sprawia, że w indyjskich realiach fantastyka nie zawsze postrzegana jest jako rodzaj fikcji, a autorzy narażają się, że ich dzieła zostaną z jednej strony potraktowane zbyt serio i otoczone kultem lub uznane za historiografię, z drugiej zaś potraktowane jako bluźniercze i uderzające w tradycyjne wartości.
Uzupełnieniem dla charakterystyki indyjskich dzieł fantasy były liczne porównawcze refleksje uwzględniające fantastykę innych części świata pozaeuropejskiego (głównie Bliskiego Wschodu).

W 2022 roku Induska Geetanjali Shree zdobyła jedną z najbardziej prestiżowych nagród literackich na świecie – Międzynarodowego Bookera – za pełną humoru opowieść o 80-letniej kobiecie, która po śmierci męża postanawia zacząć nowe życie. Shree jest jedną z setek pisarek w Indiach, które poprzez swoją twórczość włączają się do dyskusji na temat sytuacji kobiet w tym kraju. Przed jakimi wyzwaniami stoją współczesne Induski? Jak opisują rzeczywistość swoją i innych kobiet? Podczas wykładu przyjrzeliśmy się kilku przykładom pisarek, reprezentujących różne regiony i grupy językowe, które w swoje twórczości podejmują tematy takie jak stereotypy, oczekiwania wobec kobiet, przemoc ze względu na płeć oraz sytuacja kobiet ubogich i z grup marginalizowanych.

Najmłodsza dziewczynka miała zaledwie kilka lat. Kim były tytułowe córki samurajów? Jakie nadzieje wiązał z nimi rząd Japonii, wysyłając je w 1871 roku do Stanów Zjednoczonych? I jak, po długim okresie izolacji, dokonano modernizacji Japonii? Sutematsu Yamakawa, Shige Nagai i Ume Tsuda wychowywały się w tradycyjnych samurajskich domach, ale dorastały jako amerykańskie uczennice. Po dziesięciu latach wróciły do Japonii – miejsca już dla nich obcego. “Córki samurajów…” to historia dziewcząt, których losy splotły się z przemianami epoki Meiji i wielowątkowa opowieść o poszukiwaniu równowagi między dwoma światami.

W serii wydawniczej PIW-u Proza Dalekiego Wschodu ukazały się dwie książki Yūko Tsushimy, córki legendarnego pisarza Osamu Dazaia: “Jestem, tęsknię, mówię” i “Uśmiechnięty wilk”. “Jestem, tęsknię, mówię” to zbiór piętnastu refleksyjnych miniatur z pierwszoosobową narracją. Autorka odtwarza nastrój chwil, przywołuje obrazy postaci, które zadziałały na jej wyobraźnię. Tematyka wszystkich opowiadań związana jest ze śmiercią. Powieść “Uśmiechnięty wilk” sięgając do pamięci historycznej, pozostaje równocześnie pełnowartościową i inspirującą refleksją na temat istoty człowieczeństwa w wymiarze zarówno uniwersalnym, jak i indywidualnym. To zanurzona w scenerii rodem z dziecięcych, sennych koszmarów opowieść o dorastaniu, przyjaźni i relacjach portretująca współczesną Japonię. Książka zdobyła m.in. prestiżową nagrodę Osaragi Jiro (2001) oraz została wybrana przez Japanese Literature Publishing Project (inicjatywę Agencji ds. Kultury Japonii) do promowania historii i kultury Japonii.

Szczególną i często pomijaną grupę osób z Europy, które przez wieki odwiedzały kraje pozaeuropejskie i opisywały je z własnej, często unikalnej perspektywy, stanowią kobiety. W czasie prezentacji prof. Agata Nalborczyk opowiedziała o niezwykłych świadectwach kobiet-podróżniczek, które odwiedzały Egipt, Turcję i Persję przy okazji dyplomatycznych i zawodowych działań swoich mężów lub własnej pracy (nierzadko szpiegowskiej!). Wyłonił się z ich pamiętników obraz Wschodu, tamtejszych ludzi oraz islamu bywa bardzo odmienny od tego, do czego przyzwyczaiła nas literatura tworzona przez mężczyzn. O dziwo autorki te niejednokrotnie podchodziły do realiów świata pozaeuropejskiego znacznie mniej romantycznie niż zafascynowani Orientem mężczyźni.

Literatura turecka XX wieku zasługuje na uwagę jako jedna z ciekawszych literatur świata, a poruszane w niej problemy dotyczące koegzystencji kultury europejskiej i muzułmańskiej czy tożsamości Turków należą do ważnych zagadnień cywilizacyjnych, politycznych i gospodarczych współczesności. Turecka proza przyciąga nie tylko egzotyką, ale również diagnozami polityczno-społecznymi. Dostępne na rynku polskim powieści i opowiadania prezentują panoramę tureckiego społeczeństwa w różnych okresach Republiki Turcji, która w tym roku, tj. 2023 obchodzi 100-lecie swego istnienia. Pierwszy okres jej rozwoju, lata 1923-1959, wprowadzane w tym czasie reformy i zmiany światopoglądowe odbiły się szeroko w twórczości ówczesnych powieściopisarzy i nowelistów.

Zawarte w tytule prelekcji pytanie zapożyczone zostało z rozprawy “Czy książki wywołują rewolucje”, autorstwa francuskiego historyk Rogera Chartiera, który opisał przemiany kultury piśmiennej, skupiając się przede wszystkim na sposobach lektury i na tym, jak zmieniały się one na przestrzeni dziejów. W prezentacji zwróciliśmy się w stronę bardziej tradycyjnego ujęcia, by odpowiedzieć na pytanie, czy w historii współczesnej prozy koreańskiej, rozwijającej się od początku XX wieku, powstały dzieła o fundamentalnym znaczeniu dla kultury Korei, które – oczywiście, w sposób umowny – mogły wywołać rewolucję. Przedmiotem rozważań były wybrane utwory prozatorskie, które wywarły decydujący wpływ na przewartościowanie wzorców literackich i kulturowych, podważały obowiązujące paradygmaty artystyczne i obyczajowe, rodziły ferment, wzniecały zamęt, wywoływały oburzenie i niepokój.

Yan Lianke chciał napisać powieść małą i lekką. Osadzona w wymiarze metafizyczno-transcendentalnym groteska wywołała jednak burzę. “Sutra Serca” to na wskroś eklektyczny i poniekąd ekumeniczny – współczesny apokryf. W tym wielogatunkowym kolażu pobrzmiewają echa świętych pism czterech z pięciu wielkich religii świata, zestrojone ze sobą łabędzim śpiewem duchowej cywilizacji, a amnezja nie jest przypadłością wyłącznie ludzką. Gdy dotknięci nią bogowie zapomną o ludziach, rozkład sacrum pochłonie ostatni azyl dla dusz uciekających przed nieludzkim – i nieznanym bogom – totalitaryzmem.

Dzieło “Zhanguo Ce” (“Strategie walczących państw”) w końcu ukazało się po polsku. Tekst ten jest jednym z fundamentalnych dla zrozumienia Chin i ich kultury. Przez wieki bowiem stanowił źródło inspiracji dla polityków i dyplomatów, chociaż często była to inspiracja niejawna i pomieszana z poczuciem zawstydzenia charakterem opisanych w tekście fortelu. W czasie spotkania autor przekładu i badacz cywilizacji Chińskiej, prof. Marcin Jacoby, opowiedział o charakterystyce tego tekstu, jego znaczeniu dla dawnych i współczesnych Chin oraz niesamowitej aktualności tego tekstu w dzisiejszym złożonym i niestabilnym świecie.

Inspirowana Azją fantastyka coraz bardziej zyskuje na popularności wśród polskich czytelników i czytelniczek, porywając specyficznym klimatem oraz nawiązaniami do ciekawej mitologii i bogatej historii tamtego regionu. Jak wyglądają jednak teksty fantasy i science fiction pisane bezpośrednio przez Azjatów? Czego można się z nich nauczyć? Czy da się znaleźć w ich twórczości jakieś cechy wspólne? Jakimi tytułami warto się zainteresować? Na te pytania, choć nie tylko, postaram się odpowiedzieć podczas niniejszego spotkania! W jego ramach wspomnę zarówno o powieściach osób autorskich posiadających azjatyckie korzenie, ale mieszkających na co dzień na Zachodzie, jak i tych tworzących na Dalekim Wschodzie.

Literatura indonezyjska postrzegana jest najczęściej jako domena mężczyzn – utwory pisane przez kobiety długo znajdowały się na marginesie, skazane na zapomnienie. Dopiero na początku XXI wieku do głosu doszło nowe pokolenie autorek, które w swoich pracach rzuciły wyzwanie normom społecznym, obyczajowym czy religijnym zakorzenionym w indonezyjskim społeczeństwie. Twórczość dawnych pisarek jest dzisiaj odkrywana na nowo – stanowi ważne świadectwo tego, jak ówczesne kobiety postrzegały otaczającą je rzeczywistość, w jakich przestrzeniach i ramach mogły funkcjonować, jak negocjowały swoją obecność, gdzie szukały wolności, spełnienia czy szczęścia. Prelekcja poświęcona była indonezyjskim autorkom i ich dziełom: tym dawnym i tym najnowszym.

Wydawnictwo Relacja zaprasił0 na wyjątkowe spotkanie ze światowym bestsellerem literatury japońskiej – serią Toshikazu Kawaguchiego “Zanim wystygnie kawa” i pisarzem, podróżnikiem, autorem książek o Japonii, bywalcem tokijskich kawiarni – Piotrem Milewskim.

“Zanim wystygnie kawa” to seria pięknych, nostalgicznych opowieści o ludziach, którzy muszą zmierzyć się ze swoją przeszłością, aby móc żyć dalej. W małej bocznej uliczce w Tokio ukryła się klimatyczna kawiarnia, która od ponad stu lat serwuje starannie parzoną kawę. Krążą pogłoski, że swoim klientom oferuje też wyjątkową możliwość podróży w czasie. W kolejnych częściach serii spotykamy ludzi, którzy mają nadzieję skorzystać z tej możliwości. Ktoś chce się skonfrontować z dawną miłością, ktoś powrócić do czasów sprzed utraty pamięci, zobaczyć się z siostrą, spotkać córkę, której nigdy nie było okazji poznać.

Toshikazu Kawaguchi poprzez swoje opowieści i nam zadaje pytanie: co byś zmienił, gdybyś mógł cofnąć się w czasie?

Urodził się w Chełmie, a wychował w Opolu. Studiował w Poznaniu, Wiedniu, Pasawie, Filadelfii, Sapporo i Otaru. Dziewięć lat spędził w Japonii.
Współpracuje z polskimi i japońskimi czasopismami oraz z prasą polonijną (publikował fotoreportaże, korespondencje i eseje w „Rzeczpospolitej”, „Gazecie Wyborczej”, „Tygodniku Powszechnym”, „Odrze”, „Zwierciadle”, Miesięczniku społeczno-kulturalnym „Teraz” (w Filadelfii),”Gazecie Polskiej” w Japonii, „Mainichi Weekly”, „Hokkaido Shimbun”, „Gengo” i „Tetsudō Fan”).
Współautor książki „Hokkaido – Japonia bez gejsz i samurajów” (Wydawnictwo Mantis, Olsztyn 2006).
Wędruje, pisze, fotografuje.
(źródło: Lubimyczytać.pl)

Piotr Milewski: www | facebook | instagram 

---

Opis książki na stronie wydawnictwa

Doktor, historyk wojskowości i archeolog specjalizujący się w historii broni czarnoprochowej, ze szczególnym uwzględnieniem przemian technicznych zachodzących w XIX wieku. Studia historyczne i archeologiczne ukończył na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, doktorat obronił w 2022 roku na Uniwersytecie Warszawskim. Aktualnie dyrektor Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy Nad Bzurą.
(źródło: Lubimyczytać.pl)

---

Opis książki na stronie wydawnictwa

 

Podczas warsztatów uczestnicy wykonali własny ex libris w technice linorytu. Zainspirowani kulturą Azji i Pacyfiku wspólnie zapoznali się nad znaczeniem znaku i symbolu. Następnie uczestnicy stworzyli projekty i przenieśli je na matryce. W efekcie powstały unikalne i osobiste znaki, którymi można oznaczać książki z domowej biblioteki.

Warsztaty poprowadził Jan Musiałowski, artysta grafik

 

Uczestnicy dowiedzieli się jak powstało haiku, poznali nazwiska twórców, jakie są zasady tworzenia i jaką tematykę obejmuje ten gatunek poezji. Po zajęciach stało się jasne co to: kigo i kireji, ile sylab ma i jakie są różnice w pisaniu polskiego i japońskiego haiku. Na koniec zajęć uczestnicy napisali swoje utwory, które zostały omówione przez prelegentkę.

Warsztat haiku poprowadziła Marta Chociłowska, wielokrotnie nagradzana poetka haiku, prezes Polskiego Stowarzyszenia Haiku.

Dawno temu w Indonezji, pośród pól ryżowych i dżungli kryjącej niejedną tajemnicę, rozgrywa się opowieść o cudach i zaklęciach, które potrafią odmienić los człowieka. Kurka znosząca złote jaja, wąż z diamentowym diademem i dziewczyna o imieniu Bali zaprowadzą nas w świat, gdzie granica między rzeczywistością a magia zaciera się z każdym krokiem. Kim naprawdę jest wąż, który przemawia ludzkim głosem? Skąd biorą się złote jaja? Jak powstały wulkany i czy miłość oraz poświęcenie mogą zwyciężyć wszystko? Odpowiedzi czekały na najmłodszych uczestników wśród indonezyjskich masek i dźwięków gamelanu, w samym sercu galerii indonezyjskiej wystawy stałej.

Dawno temu w Kazachstanie żyło dwóch przyjaciół. Zawsze na siebie mogli liczyć, jeden oddałby wszystko za drugiego. Pewnego dnia poróżnił ich znaleziony skarb. Do czego może doprowadzić siła przyjaźni, jak to się stało, że na stepie wyrosły jabłonie i tulipany i jak przyroda odpłaca nam za uczynione dobro, można było dowiedzieć się w tajemniczej scenerii wystawy stałej, przenosząc się w świat bezkresnych stepów i egzotycznych miast położonych na Jedwabnym Szlaku.