Maska (ind. topeng) – Panji Ngaronggo Kusumo

Malang, Indonezja, drewno polichromowane, 2 poł. XIX w., MAP 497

 

Drewniane, polichromowane maski są w Indonezji używane w przedstawieniach teatralnych i tańcu. Prezentowany egzemplarz przedstawia księcia Panji – tytułowego bohatera jednej z jawajskich opowieści znanej w różnych wersjach. Dotyczą one zawsze historii księcia i księżniczki, miłości i przygód. Występują w nich nieprzewidziane zwroty akcji, liczne maskarady, zmiany imion i inkarnacje. Ngaronggo Kusumo to dodatkowe imiona księcia, które oznaczają jedno z jego wcieleń.

Historia o księciu Panji pochodzi z Jawy Wschodniej, a dzięki swojej elastyczności i możliwości dopasowywania do lokalnych tradycji rozprzestrzeniła się na dużym obszarze i dziś znana jest między innymi w Indonezji, Malezji, Kambodży i Tajlandii.

 

Proces konserwacji

 

Z okazji Dnia Konserwatora Zabytków, przypadającego 11 sierpnia, odsłaniamy kulisy pracy nad przywróceniem masce dawnego blasku. Całość prac konserwatorsko-restauratorskich trwała niemal miesiąc. Ich przebieg można zobaczyć na zdjęciach, a efekt końcowy w gablocie stojącej w holu Muzeum.

Całą powierzchnię maski nie tylko pokrywał brud powierzchniowy, ale również liczne spękania i odpryski warstwy polichromii. W miejscach gdzie warstwy malarskiej już brakowało, widoczne były głębokie otwory będące efektem żerowania owadów.  Po bardziej wnikliwej analizie i oczyszczeniu maski, okazało się, że niemal całe drewno przecięte jest niezliczoną liczbą korytarzyków i komór stworzonych przez… mrówki! W momencie rozpoczęcia konserwacji, dzięki wcześniejszym zabiegom dezynsekcyjnym, owady nie stanowiły już realnego zagrożenia dla obiektu, jednakże ich jaja w dalszym ciągu wypełniały puste przestrzenie w drewnie. Po usunięciu jajeczek i martwych mrówek, wszystkie ubytki, w tym korytarze tego niewielkiego „mrowiska”, zostały wypełnione kitami, a warstwę malarską starannie zrekonstruowano.

 

Maskę można obejrzeć „na żywo” w holu głównym Muzeum do 2 września.