Kris nr 1

26 lutego 1973 roku Andrzej Wawrzyniak przekazał liczącą ponad 3000 obiektów kolekcję dzieł sztuki i rzemiosła indonezyjskiego na rzecz skarbu państwa. Kolekcja ta dała początek Muzeum Archipelagu Nusantary, które kilka lat później zostało przekształcone w Muzeum Azji i Pacyfiku.

Księgi inwentarzowe Muzeum otwiera pochodzący z tej kolekcji, opatrzony identyfikatorem „MAP 1” narodowy sztylet indonezyjski – kris z Jawy.

Sztylety takie od co najmniej stu lat przestały pełnić funkcje bojowe, stanowią zaś przedmioty ceremonialne i obrzędowe oraz oznakę statusu. Mogły być także amuletami. Jako pamiątki rodzinne, dziedziczone są w linii męskiej. Mają dwusieczną, niesymetryczną głownię z jasnym (zawiera nikiel) wzorem pamor, przypominającego słoje drzewa. Do produkcji krisów używano też niekiedy żelaza z meteorytów, któremu przypisywano magiczne właściwości. Bywają one proste lub faliste, o nieparzystej liczbie wygięć – tu jest ich 13. Prosta głownia krisa symbolizuje węża w spoczynku, zaś falista – w  ruchu. Wąż stanowi figurę ważną w indonezyjskich wyobrażeniach jako władca wód i świata podziemnego oraz jeden z symboli królewskości.

Drewniana rękojeść ma wyrafinowany kształt zwany nunggak semi Solo, czyli „pączkujący pień drzewa z Solo”. Symbolizuje postać przodka, skrajnie uproszczoną i stylizowaną w związku z muzułmańskim zakazem wykonywania wizerunków ludzkich.

Pochwy krisów mają szczególny kształt z poprzeczną górną częścią, zwaną łódką. Łódki bywają różne, tu widoczny jest fantazyjny typ stosowany w krisach na uroczyste okazje.